उत्तर पत्रिका : धम्मज्ञान ऑनलाईन महापरीक्षा 2023

16. जगातील पहिली भिक्खूनी कोण होती?

A) यशोधरा
B) आम्रपाली
C) महाप्रजापती ✅
C) अमिता

संदर्भ : खंड – 2, भाग – 7, प्रकरण 1, बिंदू – 26 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

17. गार्ग्य मैत्राणीपुत्र म्हणून कोणास ओळखले जाते?

A) राजा प्रसेनजित
B) उद्दकरामपुत्त
C) जीवक
D) अंगुलिमाल ✅

संदर्भ : खंड – 2, भाग – 8, प्रकरण – 2, बिंदू – 24 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

20. खालीलपैकी निब्बाण (निर्वाण) संबंधित अचूक नसलेल्या संकल्पना कोणत्या?

i) इंद्रिय भुकांचे शमन
ii) प्राण्याचे सुख म्हणजे निब्बाण
iii) आत्म्याचा मोक्ष
iv) विकारांच्या ज्वालावर निघ्रह साधने
v) जिवंतपणी निब्बाण प्राप्त करता येते.
vi) निब्बाण म्हणजे अष्टांगमार्ग
vii) सर्व मानवी विकार मालविने

A) ii, iv, v आणि vi,
B) i, iii, आणि vii ✅
C) ii, iv, v, vi, आणि vii
D) i, iii, iv, आणि vii

संदर्भ : खंड – 3, भाग – 3, प्रकरण – 3 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

21. बुद्धांचा हेतूवाद सिद्धांत खालीलपैकी कोणता आहे?

1) मनुष्य बुद्धीवादी बनवणे.
2) स्वातंत्र्य सत्याचा शोध घेणे.
3) मिथ्या विश्वासाची मुख्य कारणांची मूळ नष्ट करणे.

A) 1 आणि 2 बरोबर
B) 2 आणि 3 बरोबर
C) 1 आणि 3 बरोबर
D) 1, 2, व 3 बरोबर ✅

संदर्भ : खंड – 3, भाग – 4, प्रकरण – 1, बिंदू – 17,18,19 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

22. ब्राह्मणांना अभिप्रेत असलेली प्रज्ञा आणि बुद्धांना अभिप्रेत असलेली प्रज्ञा यांमध्ये भेद/महदंतर आहे. हा भेद भगवान बुद्धांनी कोणत्या निकायातील प्रवचनात स्पष्टपणे मांडला आहे?

A) दिघनिकाय
B) संयुक्तनिकाय
C) खुद्दकनिकाय
D) अंगुत्तरनिकाय ✅

संदर्भ : खंड – 3, भाग – 5, (ब) प्रकरण – 3 बिंदू – 6 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

A) कर्माचा वर्तमान जीवनावर परिणाम होतो.
B) पुनरुत्पत्ती झाल्यास कर्माच्या परिणामापासून मुक्त होता येत नाही.
C) पाप कर्माचा क्षय झाल्याने दुःखाचा उच्छेद होतो. ✅
D) गत जन्मीच्या कर्माचा सिद्धांत बुद्ध सांगत नाहीत.

संदर्भ : खंड – 4, भाग – 2, कर्म प्रकरण – 3, बिंदू – 13 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

27. खालीलपैकी कोणते पद भिक्खू म्हणून 10 वर्षे घालविल्याशिवाय प्राप्त होत नाही?

A) उपाध्याय ✅
B) अर्हत
C) श्रामणेर
D) आचार्य

संदर्भ : खंड – 5, भाग – 1, प्रकरण – 2, बिंदू – 25 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

28. भिक्खू संबंधित खालीलपैकी अचूक असलेले मत कोणते?

अ) भिक्खू हा तपस्वी असतो.
ब) भिक्खूला जात नसते.
क) एकदा भिक्खू झाल्यावर तो नेहमीच भिक्खू असतो.
ड) भिक्खूस पंचशीलाचे पालन सक्तीचे नसते.
ई) भिक्खू हा ब्रह्मचर्याचे पालन करतो.
फ) भिक्खू होण्यास उपसंपदा घ्यावी लागते.

A) अ, क, आणि फ
B) ब, क, ई आणि फ
C) ब, ई, आणि फ ✅
D) अ, ब, क, आणि ई

संदर्भ : खंड – 5, भाग – 2, प्रकरण – 1 ते 4 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

29. बुद्धांचा धम्म हा माणसाला आपल्या _________ नाश कसा करता येईल हे शिकवितो.

A) पापाचा
B) अज्ञानाचा
C) विकारांचा समूळ
D) दुःखाचा ✅

संदर्भ : खंड – 5, भाग – 3, प्रकरण – 2, बिंदू – 20 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

30. गृहस्थासाठीचे विनय यावर बुद्धांचे विचार कोणत्या सुत्तात समाविष्ट आहेत?

A) सियालवाद सुत्त ✅
B) रतन सुत्त
C) पराभव सुत्त
D) महामंगल सुत्त

संदर्भ : खंड – 5, भाग – 5, प्रकरण – 2, बिंदू – 1 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

31. पतीगृही जाणाऱ्या मुलींना उद्देशून तथागत गौतम बुद्धांचा उपदेश, बुद्ध आणि त्यांचा धम्म ग्रंथातील कोणत्या खंडात आणि भागात समाविष्ट आहे?

A) पंचम खंड, भाग – 5 ✅
B) षष्ठ खंड, भाग – 4
C) सप्तम खंड, भाग – 1
D) चतुर्थ खंड, भाग – 4

संदर्भ : खंड – 5, भाग – 5, प्रकरण – 8, बिंदू – 7 ते 13 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

32. भगवान बुद्धांना त्यांच्या अनुयायांनी दिलेल्या दानाच्या योग्य जोड्या लावा.

1) राजा बिंबिसार      अ) आम्रवन
2) अनाथपिण्डक      ब) पूर्वाराम विहार
3) जीवक                क) वेळुवन
4) विशाखा              ड) जेतवन

A) 1 – ड, 2 – ब, 3 – अ, 4 – क
B) 1 – क, 2 – ड, 3 – अ, 4 – ब ✅
C) 1 – ड, 2 – अ, 3 – ब, 4 – क
D) 1 – क, 2 – ड, 3 – ब, 4 – अ

संदर्भ : खंड – 6 भाग – 1, प्रकरण – 1 ते 5 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

34. “जगात शोषण सुरू आहे आणि श्रीमंत लोक अधिक श्रीमंत केले जात आहेत, व गरीब अधिक गरीब केले जात आहेत,” असे विचार कोणी मांडले?

A) तथागत गौतम बुद्ध
B) कार्ल मार्क्स ✅
C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
D) वर्धमान महावीर

संदर्भ : खंड – 6, भाग – 3 प्रकरण – 4, (3), बिंदू – 4 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

35. कोणत्या राजाच्या सांगण्यावरून सैनिकांना भिक्खू संघात प्रवेश निषिद्ध करण्याचा नियम बनविण्यात आला होता?

A) राजा बिंबिसार ✅
B) राजा प्रसेनजीत
C) राजा अजातशत्रू
D) राजा शुद्धोधन

संदर्भ : खंड – 6 भाग – 3 बिंदू 5 आणि 16 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

37. धम्म सेनापती म्हणून कोणाला ओळखल्या जात असे?

A) भदंत सारिपुत्त आणि भदंत महामोग्गलायन ✅
B) सम्राट अशोक आणि सम्राट हर्षवर्धन
C) राजा बिंबिसार आणि राजा प्रसेनजित
D) भंदत आनंद आणि भदंत उपाली

संदर्भ : खंड – 7, भाग – 1, प्रकरण – 5, बिंदू – 18 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

38. तथागत भगवान बुद्धांचे महापरिनिर्वाण वयाच्या कितव्या वर्षी झाले?

A) 80व्या वर्षी ✅
B) 81व्या वर्षी
C) 79व्या वर्षी
D) 83व्या वर्षी

संदर्भ : खंड – 7, भाग 3, प्रकरण – 4, बिंदू – 29 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

39. भदंत आनंद यांना तथागत बुद्धांनी त्यांच्या पश्चात कोणास गुरु मानावयास सांगितले आहे?

अ) धम्म
ब) संघ (भिक्खू संघ)
क) विनय

A) फक्त (अ)
B) फक्त (अ) आणि (ब)
C) फक्त (अ) आणि (क) ✅
D) तिन्हीही (अ), (ब) आणि (क)

संदर्भ : खंड – 7, भाग – 3 प्रकरण – 3, बिंदू – 2 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)

42. राजकुमार सिद्धार्थ गौतम यांच्या पत्नीचे नाव काय होते?

A) यशोदा
B) आम्रपाली
C) सुजाता
D) यापैकी नाही ✅

संदर्भ : खंड 1, भाग – 1, प्रकरण – 8 (बुद्ध आणि त्यांचा धम्म)
स्पष्टीकरण: भगवान बुद्धांच्या पत्नीचे नाव यशोधरा होते आणि हे नाव पर्यायांमध्ये नाही.

44. पॅंथिऑनच्या हिस्टॉरिकल पॉप्युलरिटी इंडेक्स नुसार, भारतीय इतिहासातील सर्वात लोकप्रिय बौद्धांमध्ये पहिली चार नावे कोणती आहेत? (योग्य क्रमाने)

A) गौतम बुद्ध, सम्राट अशोक, 14वे दलाई लामा, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ✅
B) गौतम बुद्ध, सम्राट अशोक, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, 14वे दलाई लामा
C) गौतम बुद्ध, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, सम्राट अशोक, 14वे दलाई लामा
D) गौतम बुद्ध, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, 14वे दलाई लामा, सम्राट अशोक

संदर्भ : धम्म भारत – भारतातील टॉप 30 सर्वात प्रसिद्ध व्यक्तिमत्त्वे & भारतातील टॉप 30 सर्वात प्रसिद्ध बौद्ध व्यक्तीमत्वे

46. जगातील पहिली बौद्ध महिला प्रधानमंत्री कोण आहे/होती?

A) सिरिमावो भंडारनायके ✅
B) त्साई इंग-वेन
C) चंद्रिका कुमारतुंगा
D) आँग सान सू क्यी

संदर्भ : धम्म भारत – जगातील 10 बौद्ध महिला राष्ट्रपती आणि प्रधानमंत्री

50. भारतातील गौतम बुद्धांची सर्वात उंच मूर्ती कोणत्या राज्यात आहे?

A) बिहार
B) सिक्कीम ✅
C) महाराष्ट्र
D) आंध्र प्रदेश

संदर्भ : धम्म भारत –  भारतातील 12 सर्वात उंच पुतळे