उच्च विद्याविभूषित डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी शिक्षणाबद्दल अनेक अनमोल विचार प्रकट केले आहेत. डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शैक्षणिक विचार आपण या लेखात जाणून घेणार आहोत. – Dr Babasaheb Ambedkar thoughts on education in Marathi
आंबेडकर शिक्षणाबद्दल काय म्हणतात? डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या मते, “व्यक्तीला अस्तित्वाची, क्षमतांची आणि सामर्थ्याची जाणीव करून देते ते शिक्षण होय.”
उच्च विद्याविभूषित, प्राध्यापक आणि शिक्षणतज्ज्ञ असलेले डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक आघाडीचे जागतिक विचारवंत होते. त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे अनेक पैलू आहेत. हा लेख ‘शिक्षण आणि आंबेडकर’ या विषयावर आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी आपल्या आयुष्यात सर्वात जास्त महत्त्व शिक्षणाला दिले आणि शिक्षणामुळेच मनुष्य उत्कर्ष करू शकतो असे त्यांनी प्रतिपादित केले. – Dr Babasaheb Ambedkar quotes on education in Marathi
शिक्षण हा प्रत्येक व्यक्तीचा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि हा अधिकार कुणालाही नाकारता येणार नाही, असे शिक्षणाबाबत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे मत होते.
- डॉ बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शैक्षणिक कार्य
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे ‘धर्म’विषयक विचार
- ‘या’ देशांमध्ये आहेत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे पुतळे
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे शिक्षणविषयक विचार जाणून घेण्यापूर्वी त्यांच्या काही महत्त्वाच्या शैक्षणिक बाबीसुद्धा आपल्याला माहिती असायला हव्यात –
– डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे अत्यंत उच्चशिक्षित आणि त्यांच्या काळातील ‘सर्वात शिक्षित व्यक्ती’ होते. (the most educated person)
– डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शिक्षण – त्यांनी भारत, अमेरिका, लंडन येथून शिक्षण केले, आणि अनेक उच्च अति उच्च पदव्या ग्रहण केल्या.
– डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी प्राध्यापक म्हणून सुद्धा कार्य केलेले आहे. Dr Babasaheb Ambedkar quotes on education in Marathi
– डॉ. बाबासाहेबांना वाचनाची प्रचंड आवड होती, ते दररोज अठरा-अठरा तास अभ्यास करत.
– त्यांची शैक्षणिक योग्यता, विद्वत्ता आणि प्रतिभा एवढी व्यापक आणि अतिभव्य आहे की त्यांना ‘जगातील सर्वात बुद्धिमान व्यक्ती’ तसेच ‘सिम्बॉल ऑफ नॉलेज‘ म्हणून ओळखले जाते.
– बाबासाहेब हे अस्पृश्य, महिला यांच्यासोबत सर्वच भारतीयांना शिक्षण मिळावे यासाठी प्रयत्नशील राहिले.
– डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी शिक्षणवंचित दलित समाजाच्या शिक्षणासाठी पीपल्स एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना केली.
Dr Babasaheb Ambedkar thoughts on education in Marathi
डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शैक्षणिक विचार
#1. शिक्षण हाच जीवनाच्या प्रगतीचा मार्ग आहे हे जाणून विद्यार्थ्यांनी भरपूर अभ्यास करावा आणि समाजाचे विश्वासू नेते बनावे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#2. आपण राजकीय चळवळीला जितके महत्त्व देतो तितकेच महत्त्व शिक्षणप्रसाराला दिले पाहिजे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मनमाड, ९ डिसेंबर १९४५)
#3. तांत्रिक आणि वैज्ञानिक प्रशिक्षणाविना देशाच्या विकासाची कोणतीही योजना पूर्णत्वाला जाणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (कोलकत्ता, २४ ऑगस्ट १९४४)
#4 शिक्षित व्हा, चळवळ करा, संघटित व्हा, आत्मविश्वास बाळगा, कधीही धीर सोडू नका, ही आमच्या जीवनाची पंचसूत्री. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (नागपुर, २९ जुलै १९४२)
#5 कोणत्याही समाजाची उन्नती त्या समाजातल्या शिक्षणाच्या प्रगतीवर अवलंबून असते. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मनमाड, १६ जानेवारी १९४९)
Dr Babasaheb Ambedkar thoughts on education in Marathi
#6 मानवी आयुष्यातील ज्ञान ही पायाभूत गोष्ट आहे. विद्यार्थ्यांची बौद्धिक क्षमता वाढावी आणि टिकावी; तसेच त्यांच्या बुद्धिमत्तेला चालना मिळावी यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्नशील रहावे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (कोल्हापूर, २४ डिसेंबर १९५२)
#7 आपण शिकलो म्हणजे सर्वकाही झाले असे नाही. शिक्षणाचे महत्त्व आहे, यात शंका नाही, मात्र शिक्षणाबरोबरच माणसाचे शीलही सुधारले पाहिजे… शीलाशिवाय शिक्षणाची किंमत केवळ शून्य आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मुंबई, ३ जून १९५३)
#8 मुला-मुलींना शिक्षण द्या, परंपरागत कामांत गुंतवू नका. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मुंबई, १३ जुलै १९४१)
डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकरांचे पहिले आणि श्रेष्ठ गुरु कोण
#9 माझे आयुष्य तीन गुरु आणि तीन उपास्य दैवतांनी घडले आहे. माझे पहिले आणि श्रेष्ठ गुरू ‘बुद्ध‘ होत. माझे दुसरे गुरु ‘कबीर‘ आणि तिसरे गुरु म्हणजे ‘ज्योतिबा फुले‘ होत… माझी तीन उपास्य दैवतेही आहेत. पहिले दैवत ‘विद्या’, दुसरे दैवत ‘स्वाभिमान’, आणि तिसरे दैवत म्हणजे ‘शील’ होय. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मुंबई, २८ ऑक्टोबर १९५४)
#10 प्राथमिक शिक्षणाचा सार्वत्रिक प्रचार, सर्वांगिक राष्ट्रीय प्रगतीच्या इमारतीचा पाया आहे…. म्हणून प्राथमिक शिक्षणाच्या बाबतीत सक्तीचा कायदा करावा. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (महाबळेश्वर, ६ मे १९२९)
dr babasaheb ambedkar thoughts in marathi
#11 या जगामध्ये स्वाभिमानाने जगायला शिका. या जगात आपण काहीतरी करून दाखवायचेच अशी महत्त्वाकांक्षा सदैव तुमच्याकडे असली पाहिजे. (लक्षात ठेवा), जे झगडतात तेच पुढे येतात. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मुंबई, फेब्रुवारी १९३३)
#12 स्वच्छ राहण्यास शिका व सर्व दुर्गुणांपासून मुक्त रहा. तुमच्या मुलांना शिक्षण द्या. हळूहळू त्यांच्या मनात महत्त्वाकांक्षा जागृत करा. ते थोर पुरुष होणार आहेत असे त्यांच्या मनावर बिंबवा. त्यांच्यातील हीनगंड नाहीसा करा. त्यांचे लग्न करण्याची घाई करू नका. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (नागपूर, २० जुलै १९४२)
#13 विद्यार्थ्यांनी चाळीचाळीत जाऊन जनतेचे अज्ञान व खुळ्या समजुती दूर केल्या पाहिजेत, तरच आपल्या शिक्षणाचा जनतेला काहीतरी लाभ होईल. आपण आपल्या ज्ञानाचा केवळ परीक्षा पास करण्यासाठीच उपयोग करून चालणार नाही. ज्ञानाचा उपयोग आपण आपल्या बांधवांची सुधारणा, प्रगती करण्याकरिता केला पाहिजे; तरच भारत उन्नतावस्थेला जाईल. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (महाड, २ मे १९५४)
Dr Babasaheb Ambedkar thoughts on education in Marathi
#14 स्वतःची लायकी विद्यार्थी दशेतच वाढवा. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#15 पावलागणिक स्वतःच्या ज्ञानात भर टाकित जाणे यापेक्षा अधिक सुख दुसरे काय असू शकते. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#16 ग्रंथ हेच गुरू. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
dr babasaheb ambedkar images with quotes in marathi
#17 वाचाल तर वाचाल. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#18 मला माणसांच्या सहवासापेक्षा पुस्तकांचा सहवास अधिक आवडतो. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#19 माणसाने जन्मभर जरी शिकायचे मनात आणले तरी ज्ञानसागराच्या कडेला गुडघाभर पाण्यात जाता येईल. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#20 शिका! संघटीत व्हा! आणि संघर्ष करा! – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#21 शिक्षण ही पवित्र संस्था आहे. शाळेत मने सुसंस्कृत होतात. शाळा म्हणजे नागरिक तयार करण्याचे पवित्र क्षेत्र आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
babasaheb ambedkar quotes in marathi
डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शैक्षणिक विचार
#22 लोकांना नैतिक आणि सामाजिक बनवणे हे शिक्षणाचे उद्दिष्ट आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#23 शिक्षण हे वाघीणीचे दूध आहे आणि जो ते प्राषण करेल तो वाघासारखा गुरगुरल्याशिवाय राहणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#24 तुम्हीच तुमच्या जीवनाचे शिल्पकार आहात. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#25 मी एखाद्या समाजाच्या प्रगतीचे मोजमाप त्या समाजातील महिलांच्या झालेल्या प्रगतीवरून करतो. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
dr babasaheb ambedkar yanche shaikshanik vichar
#26 प्रज्ञा, शील, करुणा, विद्या आणि मैत्री या पंचतत्त्वांवर प्रत्येक विद्यार्थ्याने आपले चरित्र बनवले पाहिजे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#27 शिक्षण हे समाज परिवर्तनाचे माध्यम आहे. वेळ आली तर उपाशी रहा पण आपल्या मुलां-बाळांना शिक्षण द्या. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#28 मुलांना शाळेत पाठवणे एवढेच पुरेसे नाही, तर त्यांना मूलभूत शिक्षण मिळेपर्यंत शाळेशी जोडून ठेवणेही आवश्यक आहे. अगदी त्याचप्रमाणे जसे झाडे लावणे एवढेच पुरेसे नाही, तर त्या झाडांना खत, पाणी देऊन सिंचन करणेही आवश्यक आहे, अन्यथा ते मरायला वेळ लागणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#29 “शिक्षण हे माणसाला निर्भय बनवते, त्याला एकतेचा धडा शिकवते, त्याला त्याच्या हक्कांची जाणीव करून देते आणि त्याच्या हक्कांसाठी संघर्ष करण्याची प्रेरणा देते.”- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शिक्षण विषयक विचार
#30 लोकांचे जीवनमान उंचावण्यासाठी शिक्षण हे सर्वात महत्त्वाचे शस्त्र आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#31 वास्तविक शिक्षण आपल्याला घाबरवण्याऐवजी तर्कशुद्ध बनवेल. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#32 जे माणसाला लायक बनवत नाही, समता आणि नैतिकता शिकवत नाही, ते खरे शिक्षण नाही. खरे शिक्षण हे समाजातील मानवतेचे रक्षण करते, उपजीविकेचा आधार बनते, माणसाला ज्ञानाचा आणि समतेचा धडा शिकवते. खरे शिक्षण समाजात जीवन निर्माण करते. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#33 माझे सर्व आयुष्य विद्यार्थी म्हणून जावे अशी माझी इच्छा होती. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#34 शिक्षण हीच खऱ्या अर्थाने जीवनाच्या प्रगतीकरिता महत्त्वाची बाब होय. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#35 विद्यार्थी दशेत ज्ञानर्जन चालू असता त्यांनी आपल्यापुढे निरंतर ‘ज्ञानर्जन’ हे एकच ध्येय ठेवावे.- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
बाबासाहेब आंबेडकर यांचे शिक्षण विषयक विचार
#36 विद्या ही अन्नासारखी सर्व मनुष्यांस आवश्यक आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#37 शील आणि शिक्षण ही जवळ असल्याशिवाय मनुष्याला या जगात काहीच साध्य करून घेता येणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#38 ज्ञान आणि विद्या या गोष्टी काही पुरुषांसाठीच नाहीत; त्या स्त्रियांसाठीही आवश्यक आहेत. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#39 शिक्षणाशिवाय आपल्याला मोक्याच्या जागा काबीज करता येणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#40 ‘निर्भय व्हा व जगाचे राज्य मिळवा,’ हेच माझे तरुण विद्यार्थ्यांना सांगणे आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#41 जर तुमच्याकडे दोन रुपये असतील तर एका रुपयाची भाकरी घ्या आणि एका रुपयाचे पुस्तक घ्या. कारण भाकरी तुम्हाला जगण्यास मदत करेल आणि पुस्तक तुम्हाला कसे जगायचे हे शिकवेल. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#42 शिक्षण हा प्रत्येक व्यक्तीचा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि हा अधिकार कुणालाही नाकारता येणार नाही. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#43 व्यक्तीला अस्तित्वाची, क्षमतांची आणि सामर्थ्याची जाणीव करून देते ते शिक्षण होय. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#44 उपासमारीने शरीराचे पोषण कमी झाल्यास माणूस हतबल होतो आणि अल्पायुषी होतो, अगदी तसेच शिक्षणाच्या अभावी तो निर्बुद्ध राहिल्यास जिवंतवणीच दुसऱ्यांचा गुलाम होतो. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#45 शिक्षण म्हणजे व्यक्तीचा मानसिक व बौद्धिक विकास करून आणणारे, सामाजिक गुलामगिरी नष्ट करणारे, आर्थिक विकास साधण्याचे व राजकीय स्वातंत्र्य मिळवण्याचे शास्त्र आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#46 एखादी व्यक्ती वा समूहाला शिक्षण नाकारणे म्हणजे माणूस म्हणून त्याचे अस्तित्व नाकारून त्याच्या क्षमता मारून टाकणे होय.
– डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#47 सर्व सामाजिक दुखण्यावर उच्च शिक्षण एकमेव औषध आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#48 शिक्षक हा शालेय असो, महाविद्यालयीन असो की विद्यापीठीय असो त्याचे कर्तृत्व उत्तुंग आणि विद्यार्थ्यांना अनुकरणीय वाटले पाहिजे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#49 खालच्या वर्गाची प्रगती मारून त्यांना दुसऱ्याचे गुलाम व्हावे लागत असल्यामुळे त्यांच्यात निर्माण होणारा न्यूनगंड नाहीसा करणे, हे खरे शिक्षणाचे ध्येय आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
#50 तुम्ही किती अंतर चालत गेलात यापेक्षा तुम्ही कोणत्या दिशेने जात आहात हे अधिक महत्त्वाचे आहे. – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
dr babasaheb ambedkar thoughts in marathi
हे ही वाचलंत का?
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे 130 सुविचार
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचे 75 प्रेरणादायी विचार
- डॉ. आंबेडकरांचे बौद्ध धर्मावरील 50 विचार (इंग्रजी)
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे भगतसिंग विषयी विचार
- महाराष्ट्रातील 20 सर्वात लोकप्रिय व्यक्ती; जाणून घ्या डॉ. आंबेडकरांचे स्थान
- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर विषयक विविध लेख
- प्रसिद्ध बौद्ध व्यक्ती
- 25+ मराठी बौद्ध कलाकार (Marathi Buddhist Artists)
- बौद्ध धर्माशी संबंधित 70+ रंजक तथ्ये आणि महत्त्वपूर्ण माहिती
- जगात किती बौद्ध देश आहेत – त्यांची नावे आणि यादी
- भारतात बौद्ध लोकसंख्या नेमकी आहे तरी किती?
- बौद्ध धर्म विषयक विविध लेख
‘धम्म भारत’ वर मराठी, हिंदी आणि इंग्रजीमध्ये लेख लिहिलेले आहेत:
मित्रांनो, धम्म भारतच्या नवीन लेखांचे notifications मिळवण्यासाठी खालील बाजूस उजवीकडे असणाऱ्या लाल रंगातील bell icon ला क्लिक करा.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा संग्रह |
जीवनचरित्र |
पुस्तके |
पुतळे |
सुविचार / Quotes |
दृष्टिकोन/ विचार |
कार्य आणि योगदान |
विकिपीडिया |
रंजक तथ्ये |
धम्म भारतला सोशल मिडिया माध्यमांवर फॉलो आणि सबस्क्राइब करा. |
खूपच छान माहिती